Dziecko czteroletnie lepiej orientuje się w otoczeniu. Postępy w rozwoju motorycznym czynią je bardziej sprawnym. Wykazuje większą samodzielność przy obsługiwaniu się, jak również przy spełnianiu różnych poleceń. Mimo znacznie większej wytrzymałości i umiejętności skupienia uwagi czterolatek zdolny jest do krótkotrwałego wysiłku. Czterolatek ma zwiększoną potrzebę ruchu i działania, dążenia coraz aktywniejszego poznawania otocznia. Zainteresowania dotyczą poznawania świata rzeczy i zjawisk z najbliższego otoczenia. Dzieci w tym wieku coraz częściej zadają pytania, mówią o swoich spostrzeżeniach i przeżyciach. Zasób słownictwa czterolatka wzbogaca się. Trudności w nawiązywaniu słownego porozumienia z dzieckiem czteroletnim znacznie się zmniejsza. Nawiązuje on społeczne kontakty z dorosłymi i rówieśnikami. Sygnalizuje swoje życzenia, odczuwane zadowolenie czy przykrość.
Dzieci czteroletnie chętniej skupiają się przy nauczycielu, a jeśli i on chętnie z nimi rozmawia - darzą go zaufaniem, dzielą się kłopotami, zasypują pytaniami. Jedną z głównych dróg uczenia czterolatka jest naśladowanie. Dziecko pod kierunkiem nauczyciela aktywniej przyswaja sobie normy współżycia, obserwuje otoczenie i poszerza wiadomości, lepiej wykorzystuje zdobywane umiejętności żywiej reaguje na piękno przyrody, opowiadanie, ilustracje.
Zabawę czterolatka cechuje znacznie silniejsza niż u trzylatka tendencja do szukania towarzystwa, jakkolwiek nadal obserwujemy potrzebę zabawy indywidualnej. W dążeniu do wspólnej zabawy dzieci wymagają pomocy i pośrednictwa ze strony nauczyciela. Nie są jeszcze zdolne do samodzielnego organizowania zabawy, polegającej na współdziałaniu, mimo że taka zabawa je pociąga.Zajęcia w grupie czteroletniej organizowane są systematycznie. Dzieci słabiej przystosowane do życia w zespole wymagają indywidualnego potraktowania - stopniowego i umiejętnego włączenia do zajęć zespołowych, bez uciekania się do przymusu.
U dzieci pięcioletnich bardzo szybko postępuje rozwój umysłowy i motoryczny, wzrasta aktywność ruchowa, zwiększa się również czynnik świadomości w postępowaniu. Zainteresowania dziecka pogłębiają się, zwiększa się też możliwość skupienia uwagi na jednym temacie. W tym wieku zachodzą duże zmiany w rozwoju społecznym dziecka, nasila się potrzeba współdziałania z rówieśnikami, wzrasta wrażliwość na opinie otoczenia, rodzi się potrzeba współzawodnictwa. Podczas zabawy mnożą się konflikty, pojawiają sympatie i antypatie. Dzieci uczą się norm postępowania poprzez wprowadzanie umów i zasad. Od dziecka pięcioletniego można wymagać, aby umiało się samodzielnie obsłużyć i systematycznie wykonywało pewne prace użyteczne np. sprzątanie po zajęciach, wywiązywanie się z obowiązków dyżurnych. Dzieci, znajdując zachętę i zrozumienie ze strony osób dorosłych, zwracają się do nich z różnymi pytaniami, domagają się uzupełnienia wiadomości, wyjaśnień. Chętnie opowiadają , co im się przydarzyło. Zabawa dzieci pięcioletnich wyraża przeżycia coraz częściej wybiegające poza tematykę związaną z najbliższym otoczeniem. Jednak podział ról, ułożenie planu wspólnej zabawy o treści bardziej złożonej, to dla nich trudne zadanie. W zabawach ruchowych, których pięciolatki potrzebują bardzo dużo, należy stwarzać dzieciom możliwość gry w piłkę, rzucanie do celu, wspinanie, biegi. Do zabaw konstrukcyjnych pięciolatki używają różnych klocków, ale zwiększająca się precyzja ruchów pozwala na wprowadzanie bardziej skomplikowanych zestawów konstrukcyjnych oraz zabawek mechanicznych. Dzieci coraz częściej wykonują wyznaczone im zadania, potrafią koncentrować uwagę wokół jednego tematu, wspólnego dla całej grupy.
Wady wymowy u pięciolatków wymagają interwencji specjalisty.
Sześciolatek przejawia duże zainteresowanie światem przyrody: roślin, zwierząt oraz niektórymi zjawiskami życia społecznego, np. zawodami i pracą ludzką. Poznaje coraz więcej konkretnych własności przedmiotów i chłonie z ciekawością informacje o bliższym i dalszym otoczeniu . Zmienia się jednak sposób zdobywania wiedzy i doświadczenia. Dziecko w tym wieku jest już lepiej przystosowane do pracy w zespole. Zdolne do dłużej trwającego wysiłku i skupienia uwagi, bez trudu uczestniczy w takich formach podawania wiadomości, jak pogadanka lub zajęcia kształcące elementarne pojęcia matematyczne i przyrodnicze.
Obserwuje się znaczny rozwój uczuć wyższych - intelektualnych, społecznych, moralnych i estetycznych. W miarę upływu lat dzieci przeżywają radość nie tylko podczas działania, a raczej cieszy je końcowy etap działania - wynik. Wzrasta umiejętność mówienia coraz dłuższymi zdaniami o coraz bardziej poprawnej budowie gramatycznej. Dziecko posługuje się swobodnie mową potoczną, zależną i niezależną, porozumiewa się bez trudu z innymi ludźmi, przekazując im za pomocą języka dźwiękowego swe myśli, pragnienia i żądania, emocje i uczucia.
Wyraźny postęp następuje w zakresie zabaw zespołowych jakkolwiek grupy organizowane dla wspólnej zabawy tematycznej są zmienne: dziecko może porzucić grupę, w której się bawiło i przyłączyć się do innego zespołu, a nikt nie zwróci na to specjalnej uwagi. Dziecko w tym wieku jest jeszcze bardzo egocentryczne i nie troszczy się w zabawie o wspólne dobro. Nie potrafi zabawy dobrze zorganizować i zdaje się chętnie na starsze dzieci lub osobę dorosłą. Prawdziwe początki zespołowych zabaw przypadają dopiero na 7 r. życia, jakkolwiek i w tym wieku dziecko realizuje w zabawie przede wszystkim cechy indywidualne.